Dikkat Eksikliği Çocuğunuzun Başarısını Etkilemesin.

Bu yazı Eskişehir Etkin Danışmanlık tarafından Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite konusunda bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Tıbbi hiç bir tavsiye içermemektedir.

DEHB: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu

Günümüzde adını sıkça duyduğumuz “dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu” (DEHB), çocuklarda yaygın olarak görülmektedir. Toplumda görülme sıklığı %5-7 gibi çok yüksek orandadır; çocuklukta başlayıp %60-70 oranında yetişkinlikte de devam edebilen bir bozukluktur. 

Aileler ise DEHB belirtilerini genellikle şımarıklık ve yaramazlık olarak değerlenmektedir.

DEHB Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir ? 

İşte bu yazımızda tüm bu sorulara yanıt vereceğiz.

DEHB: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Nedir ?

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), dikkatin kolayca dağılması, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik (aklına geleni hemen yapma, sonucunu düşünmeden hareket etme) belirtilerinin, kişinin yaşamında en az bir alanı olumsuz etkileyecek boyutta olmasıyla kendini gösteren akademik, sosyal ve psikiyatrik bir bozukluktur.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir ?

DEHB, psikiyatri ve ilgili tüm branşlarda, üzerinde fazla araştırma yapılan konuların başında gelmektedir. Araştırma sonuçlarına göre DEHB’in nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Ateşli havale
• Kalıtım
• Anne sütü almama ya da yeterli alamamak
• Kafa darbesi
• Çevresel faktörler
• Duygusal travmalar 

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir ?

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun üç temel belirtisi vardır:

Dikkat eksikliği
Hiperaktivite (aşırı hareketlilik)
Dürtüsellik

Dikkat Eksiliği Nedir ?

“Söylediklerim bir kulağından girip çıkıyor”.

“Sanki aklı hep başka yerde”. 

Bu cümleler dikkat eksikliği olan bir çocuğun anne ve babasından sıkça duyulabilecek cümlelerdir. Dikkat eksikliği, dikkat süresinin ve yoğunluğunun kişinin yaşına göre olması gerekenden az olmasıdır. Dikkat eksikliğinin temel belirtileri ise şunlardır:

Belirli bir işe dikkatini vermekte zorlanır ya da okulda, ödevlerinde dikkatsizce hatalar yapar.
Görevler, oyunlar sırasında dikkatini sürdürmekte zorlanır.
Kendisiyle konuşulurken dinlemiyormuş gibi görünür.
Okulda ya da evde verilen görevlerle ilgili yönergeleri takip edemez ve başladığı işi bitiremez.
Görev ve etkinlikleri düzenlemekte zorlanır.
Uzun süreli zihinsel çaba gerektiren işleri yapmaktan kaçınır; sevmez ya da istemez ( ev ödevi, okul etkinlikleri gibi).
Eşyalarını kaybeder.
Çevresindeki uyaranlarla dikkati kolayca dağılır.
Günlük işlerini unutur.
Dikkat eksikliğinde temel sorun kişinin belli bir şeye odaklanmaması değil, o sırada içinden gelen başka bir şey yapma isteğine engel olamaması ya da çevreden gelen  uyaranların sesini kısamamasıdır.

Hiperaktivite nedir ?

Aşırı hareketlilik (hiperaktivite) bireyin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayacak biçimde hareketli olmasıdır. Aşırı hareketli olan çocukların anne- babalarından sıkça “Eli dursa ayağı oynar; sürekli hareket halinde; ya konuşuyor ya da ses çıkarıyor” gibi cümleler duymak mümkündür. 

Bu çocuklar dolap tepelerine, kapılara tırmanırlar ve sık sık tehlike atlatırlar. Temel belirtileri ise aşağıdaki gibidir:

Eli ayağı kıpır kıpırdır.
Oturduğu yerde duramaz.
Gereksiz yere sağa sola koşturur, eşyalara tırmanır.
Sakince oynamakta zorlanır.
Sürekli hareket eder ya da “sanki motor takılmış” gibidir.
Çok konuşur.

Dürtüsellik nedir ?

“Bu çocuğun freni yok”. Bu cümle ile özdeşleştirilebilirler. Dürtüsellik genel olarak bireyin davranışlarını kontrol edebilmesinde sorun olmasıdır. Bu kişiler bir şey yapmadan önce olası sonuçları düşünmeden hareket ederler. 

Temel belirtileri şunlardır:

Sorulan soru tamamlanmadan yanıt verir.
Sırasını beklemekte güçlük çeker.
Başkalarının sözünü keser ya da oyunlarında araya girer.
Bir şey yapmadan önce sonucunu düşünmez.
DEHB teşhisi konulabilmesi için yukarıda sıralanan belirtilerin çocuklarda 6 ya da fazlası, 17 yaş sonrası için en az 5 belirti olmalıdır. Belirtiler birçok ortamda ve çok sayıda kendini göstermiş olmalıdır.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Farklı Tipleri Var Mıdır ?

DEHB’in 3 temel belirtisi olan dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik her çocukta farklı oranlarda ve şiddetlerde görülür. Dolayısıyla DEHB tanısı konulan hareketli çocuklar olduğu gibi, hiç hareketli olamayan, hatta yavaş olan çocuklar da vardır. 

Temel belirtilerin dağılımına göre 3 farklı DEHB tipi vardır:

1.Birleşik tip: Hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri tanı olacak sıklıkta ve şiddette vardır. En sık görülen tiptir.

2.Dikkat eksikliği olan tip: Dikkat eksikliği belirgin olarak vardır ama aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ya yoktur ya da tanı alacak kadar şiddetli değildir.

3.Aşırı hareketliliği önde olan tip: Hiperaktivite (aşırı hareketlilik) ve dürtüsellik belirgin olarak vardır; dikkat eksikliği belirtileri ise tanı alacak kadar şiddetli değildir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ile Birlikte Başka Psikiyatrik Bozukluklar ve Diğer Durumlar Görülebilir Mi?

DEHB hakkında bilinmesi gereken en önemli bilgilerden birisi de bu sorunun oldukça sık olarak başka psikiyatrik ya da tıbbi sorunlarla birlikte görülüyor olasıdır.

Çeşitli araştırma sonuçlarına göre DEHB tanısı alan kişilerin yaklaşık %50-75’inde en az bir psikiyatrik (karşıt olma- karşı gelme bozukluğu, davranım bozukluğu, özel öğrenme bozukluğu, kaygı, depresyon, teknoloji bağımlılığı..) daha vardır.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Tedavisi Var Mıdır ?

DEHB tedavisi; ilaç tedavisi, psikoterapi, aile eğitimi, okul ve öğretmenle iş birliği içermektedir.

Tüm bu durumların dışında DEHB son zamanlarda sıkça konuşulan ancak ilaçsız çözüm yolları konusunda yeterince bilgiye ulaşılamayan bir konu olarak göze çarpmaktadır.DEHB’in – yoğun ve ağır bir hiperaktivite vakası olmamak şartıyla- ilaçsız tedavileri mümkündür. 

Biz ve DEHB:

Etkin Eğitim Ve Danışmanlık, “GETAP, Attentioner Dikkat Eğitimi, Neurofeedback/Dikkat Eksikliği Tedavisi” eğitim ve programları ile ilaçsız çözüm yolları sunmaktadır.

Bu eğitim programları ile çocuklara kendini kontrol etmeyi ve sakinleştirmeyi öğreterek özgüvenlerini arttırmaktadır.

Hafıza, dikkat, konsantrasyon ve mantık muhakeme ile ilgili tüm detaylar dikkate alınarak “her çocuk özeldir” ilkesiyle çocuğa özel çözüm yolları, egzersizler ve eğitim programları uygulamaktadır. Uygulamalı dikkat ve konsantrasyon, hafıza egzersizleriyle kişinin var olan dikkat eksikliği önemli ölçüde azalmaktadır. Bu konuda beynin sağ sol lobunun birlikte çalışması ile ilgili egzersizler yapılarak kişi desteklenmekte ve kazanılan gelişim kalıcı hale getirilmeye çalışılmaktadır. Konu ile ilgili aile eğitimleri de verilerek çocuğun ev yaşantısında da desteklenmesi sağlanmaktadır. 

Sonuç olarak çocuğunuzu yaramaz, tembel, sakar, her şeyi unutan olarak görebilirsiniz. Ancak bu tip sorunların altında, DEHB de olabileceğini ve bu bozukluğun çocukluk sürecinde çözülmediğinde DEHB’in yetişkinlik hayatında birçok soruna yol açabileceğini unutmamak gerekir. 

Sevgili anne ve babalar, 

Özgüveni düşük, arkadaş ilişkilerinde ve sizlerle olan ilişkilerinde zorluk yaşayan, beklenmedik ve dengesiz davranışlara neden olan DEHB’in çözümü, eğitimlerimiz ve programlarımız hakkında detaylı bilgi almak için bizlere mutlaka ulaşın.