Ergenlik bir çoğumuzun aşina olduğu, üzerinde az çok bilgi sahibi olduğumuz bir dönem olsa da baş etme konusunda hepimizin zorlandığı bir dönemdir. Ergenliği kısaca tanımlayacak olursak; bireyin çocukluktan yetişkinliğe geçtiği dönemdir. Dünya Sağlık Örgütü 11-19 yaş aralığını kapsadığını belirtmekle birlikte bu sürecin kişiden kişiye değiştiğini de eklemektedir. Birey bu süreçte fiziksel, duygusal, sosyal ve bilişsel yönden birçok değişiklik yaşamaktadır. Tüm bunların arasında kendisine bir kimlik edinmeye çalışan ergen, davranışlarını kontrol etmekte ve sonuçlarını hesap etmekte güçlük yaşayabilmektedir. 

Ergenlik bireyin gelişimi için önemli bir dönemi temsil ettiği için bu süreçte onlara karşı sergilenen davranışlar bir hayli önem taşımaktadır. Ergenlerdeki uç davranışlar genellikle duygusal iniş çıkışlar, risk alma eğilimi, isyan, bağımsızlık arayışı gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu davranışlar ile baş etmenin başlıca yollarını şöyle sıralayabiliriz; 

a) Onların davranışlarındaki altta yatan nedenlere odaklanarak, anlamaya çalışma ve empati kurma çabalarıyla başlanabilir. 

b) Onlara karşı sınırlar koymak süreci kolaylaştıracaktır. Örneğin ona karşı ihtiyaçlarınızı açıkça dile getirmek, hayır diyebilmek, hangi davranışları kabul etmeyeceğinizi ifade etmek, tutarlı olmak ve onun da sınırlarına saygı duymak sınır koymadaki yardımcılardır. Bu davranışlar onlara karşı yalnızca sınır koymak ile kalmayıp onlara bu davranışları kazanabilmesi için rol model de olacaktır 

c) Baş edemediğinizi hissettiğiniz durumlarla bir uzmandan yardım almak hem sizin için hem de çocuğunuz için faydalı olacaktır. 

Şiddetsiz iletişim, duygusal zarar vermeden ve anlayışa dayalı olarak iletişim kurma yöntemidir. Marshall Rosenberg tarafından geliştirilen şiddetsiz iletişim, insanlar arasındaki çatışmaların çözülmesine, anlayışın artmasına ve empati kurmaya odaklanır. Rosenberg şiddetsiz iletişimi; doğru bir iletişim süreci oluşturulabilmesi için doğru bilişsel kodlamalarla şefkat ve empati içeren samimi bir iletişim kurmayı ve şartlar ne kadar zorlayıcı olursa olsun muhataba iyi niyetle yaklaşmayı, yargılama ve eleştirme karşısında verilen savunma, geri çekilme ya da saldırma tepkilerini ortadan kaldırarak empati odaklı yaklaşıp, duygu düşünce ve ihtiyaçları yeniden tanımlamaya yönelik dil ve iletişim becerileri olarak tanımlamaktadır. Şiddetsiz iletişim tamamen kişilerarası iletişim üzerine kurulmuş, insanların birbiriyle olan iletişimini analiz eden bir modeldir

Gözlem (Observation): Tarafsız ve açık bir dil kullanarak objektif gözlemlerde bulunun. İlk adım, kişisel değerlendirmeler veya yargılardan kaçınarak, somut olayları ifade etmektir. Örneğin onlara yaptıkları bir şeyi olumsuz sıfatlarla ifade etmek yerine davranışı somut bir şekilde ifade etmek gerekmektedir

Duygu (Feeling): Kendi duygularınızı ifade edin. Duygularınızı anlamak ve ifade etmek, iletişiminizi daha açık ve etkili kılar. Örneğin sizi üzen bir davranış karşısında öfkeyle karşılık vermek yerine sizde uyandırdığı etkiyi dile getirmek daha faydalı olacaktır.

İhtiyaç (Need): Kendi veya başkalarının temel ihtiyaçlarını ifade edin. İhtiyaçlarınızı belirleyerek, karşı tarafın ihtiyaçlarını da anlamaya çalışın. Örneğin sizin saygıya onun ise anlaşılmaya ihtiyacı varsa bunu iki taraf için de dile getirin. 

Talep (Request): İhtiyaçlarınız doğrultusunda açık ve olumlu bir şekilde talepte bulunun. Bu, karşı tarafın sizin beklentilerinizi anlamasına ve uygun bir şekilde hareket etmesine yardımcı olacaktır.

Yukarıda bahsettiğim adımları takip ederek siz de günlük hayatta şiddetsiz iletişimi kullanmaya başlayabilirsiniz. Bu yaklaşım, çatışmaların azaltılmasına, empatinin artmasına ve çocuğunuz ile aranızdaki bağların güçlenmesine yardımcı olabilir. Unutmayın ki, şiddetsiz iletişim bir beceridir ve zaman içinde geliştirilebilir. Ergenlik dönemi, hem gençlerin hem de ailelerin zorlu bir süreç olarak deneyimlediği bir dönemdir. Sabır, anlayış, açık iletişim ve destek, bu süreci daha olumlu bir şekilde geçirmenize yardımcı olacaktır. 

Psikolojik Danışman Ayşe Narlı